پس از کاشی هفت‌رنگ نوع دیگری از کاشی به نام معقلی رواج پیدا کرد. از آنجا که مخارج و زمان تهیه و نصب کاشی هفت‌رنگ به مراتب بیش از معقلی‌سازی است لذا هنرمندان استفاده از این نوع کاشی را ترجیح دادند. همچنین کارهای معقلی به دلیل اندازه کوچک کاشی دارای استحکام بیشتری نسبت به کاشی هفت‌رنگ می‌باشند. این ابعاد که بیشتر به صورت مستطیل یا مربع ساخته شده، باعث کاهش آثار ناشی از تغییرات جوی در کاشی‌ها می‌شود .
نقوش معقلی از مصالحی مانند آجر و کاشی (جدا و درهم) ساخته می‌شود و معمولاً در جدول‌های شطرنجی قابل ترسیم است. کاشی معقلی در پوشش‌های داخلی و خصوصاً نماسازی‌های خارجی کاربرد دارد.
از جمله بناهای سنتی و تاریخی که در آنها از هنر معقلی‌سازی استفاده شده است می‌توان به بنای خواجه ربیع در مشهد، گنبد مقبره شیخ صفی‌الدین اردبیلی و گنبد مسجد جامع گوهرشاد اشاره کرد.